Hulpmiddelen voor medicijngebruik: waarom zijn ze belangrijk

Allergieën

Diabetes Gecontracteerde zorg Gezondheidszorg Hulpmiddelen Medicijngebruik

Hulpmiddelen voor medicijngebruik helpen je bij correct innemen en juist gebruik van medicijnen, wat de effectiviteit vergroot en fouten voorkomt. Voorbeelden zijn inhalatoren, insulinepennen, oogdruppelflesjes, allergiepennen, vaginale applicators en neussprays. Apotheken bieden stapsgewijze instructies, bijvoorbeeld voor inhalatoren en insulinepennen, om juist gebruik te waarborgen. Dit zorgt voor veiligheid en effectiviteit bij medicatiegebruik.

Een geneesmiddelgerelateerd hulpmiddel

Een geneesmiddelgerelateerd hulpmiddel helpt bij juist gebruik van medicijnen, verbetert de werking en voorkomt fouten. Nodig bij ademhalingsproblemen, diabetes, oog- en neusklachten, vaginale klachten en allergieën. Voorbeelden zijn inhalatoren injectoren en oogdruppels.

Het juiste gebruik van een inhalator is nodig voor een goed resultaat

Rolf van der Weijden, 52 jaar, apotheker

Uit de literatuur

Molimard, M., & Raherison, C. (2018) “Poor adherence to inhaler usage instructions is associated with suboptimal clinical control in asthma” Chest, 153(4), 908-917.

Dit is een studie, gepubliceerd in het tijdschrift Chest. De tekst benadrukt dat veel patiënten inhalatoren verkeerd gebruiken, wat de behandeling minder effectief maakt. Educatie en herhaaldelijke instructie worden aanbevolen om patiënten te helpen hun techniek te verbeteren en zo de effectiviteit van de behandeling te verhogen.

Wat de apotheek voor je doet

Inhalatoren voor ademhalingsproblemen
De meeste medicatie die nodig is voor astma of COPD wordt in een inhalator geleverd. Wij laten je stap voor stap zien hoe je deze gebruikt, zodat je je medicijnen effectief kunt inhaleren. Je kunt in de apotheek op basis van 'placebo’-inhalatoren onder begeleiding van een apothekersassistent oefenen met inhaleren. Voor meer informatie Raadpleeg het overzicht. Of kijk op netwerkapotheken.nl.
Insulinepennen voor diabetes
Met een insulinepen kun je zelf de juiste hoeveelheid insuline toedienen als dat nodig is. Hoe werkt een insulinepen? Insulinepennen lijken op kleine vulpennen. Je plaatst een ampul gevuld met insuline in de pen en draait deze vervolgens op. Daarna kies je de plek op je lichaam waar je wilt prikken met de naald en druk je de pen in. Je moet van tevoren de dosis insuline instellen.
Belangrijk om te weten: Er zijn speciale naaldverwijderaars om prikongelukken te voorkomen. En bijvoorbeeld voor op vakantie kun je wegwerppennen als reserve gebruiken.
Soorten insulinepennen: Er zijn voorgevulde wegwerp insulinepennen, waarbij je de hele pen weggooit als het patroon leeg is. En er zijn navulbare insulinepennen waarbij je het lege patroon vervangt door een nieuwe.
Alternatieven: Sommige insulinepennen hebben een geheugen om bij te houden wanneer en hoeveel insuline je hebt toegediend. Andere hebben een blokkeermechanisme om prikongelukken te voorkomen, wat handig is voor zorgverleners en mantelzorgers. Er zijn ook insulinepennen met hoorbare klikjes om de hoeveelheid eenheden insuline aan te geven. Voor mensen met hand- of oogproblemen zijn er houders waarin een insulinepen past.
Oogdruppelflesjes
Gebruik je oogdruppels? Een hulpmiddel kan handig zijn. De keuze van het hulpmiddel is afhankelijk van het druppelflesje dat je gebruikt en van het eventuele probleem dat je ondervindt tijdens het druppelen. Alle oogdruppel hulpmiddelen kunnen na gebruik gereinigd worden met koud of lauw water en zeep/afwasmiddel. Vervolgens afdrogen met een schone doek. Niet uitkoken en niet in de vaatwasmachine reinigen. De hulpmiddelen zijn alleen voor eigen gebruik.
Op deze pagina zie je welke hulpmiddelen er zijn, hoe je het flesje goed gebruikt zonder het te besmetten én hoe je de druppels nauwkeurig toedient. Wil je een van de hulpmiddelen bestellen? Vul dan dit formulier in.
Adrenalinepennen voor allergieën
Een pen met adrenaline is cruciaal bij allergische reacties zoals bijensteken of voedselallergieën. Je gebruikt deze adrenaline-injectie bij levensbedreigende acute allergie (anafylaxie), bijvoorbeeld door noten of wespen- en bijensteken. Bij anafylaxie worden je bloedvaten erg wijd, waardoor je duizelig wordt en kunt flauwvallen. Een adrenaline-injectie zorgt ervoor dat de bloedvaten binnen 3 tot 5 minuten weer smaller worden, zodat je minder duizelig bent. Lees meer over insectenbeten op onze website.
En verder nog deze aandachtspunten
- Lees de instructies in de bijsluiter van de pen en zorg dat je huisgenoten ook weten hoe ze de adrenaline-pen moeten gebruiken.
- Bel na gebruik direct het alarmnummer 112 of je huisarts.
- Adrenaline vermindert de ergste symptomen, maar je allergie moet nog verder behandeld worden.
- Twijfel je of de symptomen ernstig genoeg zijn? Gebruik de adrenaline-pen dan toch en waarschuw altijd je arts daarna. Het is aan te raden om twee adrenaline-pennen te hebben. Soms is één injectie niet genoeg en mag je na 5 tot 10 minuten een tweede adrenaline-injectie gebruiken.
- Ben je zwanger? In theorie kan dit medicijn ervoor zorgen dat er minder bloed naar de placenta (moederkoek) gaat. Maar anafylaxie is levensgevaarlijk voor jou en je baby. Het gebruik van dit medicijn is daarom in het belang van zowel moeder als kind.
Zo gebruik je de adrenalinepennen bij allergieën
- Symptomen herkennen: Ademhalingsproblemen, zwellingen, duizeligheid na blootstelling aan een allergeen.
- Gebruik adrenalinepen: Verwijder de pen, verwijder de dop, plaats stevig op de dij, houd 10 seconden vast.
- Bel medische hulp: Direct na gebruik.
Zorg dat je altijd medisch advies inwint bij allergische reacties!
Vaginale applicators
Wat is een vaginale applicator?
Een vaginale applicator is een medisch hulpmiddel ontworpen om medicijnen of producten direct in de vagina aan te brengen, zoals crèmes, gels, tabletten, zetpillen of schuim. Dit wordt vaak gebruikt voor de behandeling van vaginale infecties, droogheid of andere aandoeningen.
Hoe gebruik je een vaginale applicator?
- Voorbereiding: Was je handen grondig. Zorg dat de applicator schoon en droog is.
- Vullen van de applicator: Vul de applicator met het voorgeschreven medicijn. Sommige applicators zijn voorgevuld, andere moet je zelf vullen.
- Comfortabele houding: Ga liggen met gebogen knieën en voeten plat, of sta met één voet op een verhoging.
- Inbrengen: Breng de applicator voorzichtig in de vagina in.
- Toediening: Druk op de plunjer of knijp in de applicator om het medicijn vrij te geven.
- Verwijderen en reiniging: Haal de applicator voorzichtig uit de vagina en reinig deze. Was opnieuw je handen.
Soorten vaginale applicators en bijbehorende medicatie
1. Crème-applicators
Voor het aanbrengen van vaginale crèmes zoals:
- Miconazol: gebruikt voor de behandeling van vaginale schimmelinfecties.
- Estriol: een hormooncrème voor de behandeling van vaginale droogheid en atrofie.
2. Gel-applicators
Voor dikkere gels, zoals:
- Metronidazol-gel: gebruikt voor de behandeling van bacteriële vaginose.
- Progesteron-gel: gebruikt in vruchtbaarheidsbehandelingen.
3. Zetpil-applicators
Voor vaginale zetpillen, zoals:
- Clotrimazol: gebruikt voor schimmelinfecties.
- Boric Acid zetpillen: gebruikt voor chronische schimmelinfecties en bacteriële vaginose.
4. Tabletten-applicators
Voor het plaatsen van vaginale tabletten, zoals:
- Fluconazol: gebruikt voor ernstige schimmelinfecties.
- Misoprostol: gebruikt bij abortus en voor het behandelen van een incomplete miskraam.
5. Schuimapplicators
Voor medicijnen in schuimvorm, zoals:
- Contraceptieve schuimen: zoals nonoxynol-9, gebruikt voor anticonceptie.
- Steroïde schuimen: gebruikt voor ontstekingsremmende behandelingen.
Kies de juiste applicator afhankelijk van het type medicijn en je persoonlijke voorkeur. Raadpleeg altijd je arts of apotheker bij vragen over het gebruik van vaginale applicators. Met de juiste zorg en gebruik zijn ze een effectieve manier om vaginale medicijnen toe te dienen.
Neussprays
Neusspray gebruik je om snel van een verstopte neus af te komen. Het is handig bij verkoudheid of allergieën. Je sprayt het eenvoudig in je neusgaten en binnen enkele minuten kun je weer vrij ademen. Zorg ervoor dat je je hoofd recht houdt en één neusgat dichtknijpt terwijl je in het andere sprayt. Het werkt snel en effectief, maar gebruik het niet te vaak. Langdurig gebruik kan ervoor zorgen dat je neusslijmvlies beschadigt en je er afhankelijk van wordt. Volg altijd de aanwijzingen op de verpakking en gebruik het niet langer dan een week zonder advies van een arts.
Bekijk hier de instructievideo's.

Waarom deze instructies belangrijk zijn?

Het goed gebruiken van je medicatiehulpmiddel zorgt ervoor dat je medicatie effectief is en het voorkomt fouten. Wij zorgen ervoor dat je met vertrouwen je hulpmiddel kunt gebruiken.

Wanneer mag de apotheek deze 'handeling' declareren?

De apotheek kan kosten declareren voor het geven van gebruiksinstructies voor hulpmiddelen onder bepaalde omstandigheden. Dit hangt af van voorwaarden die zorgverzekeraars en professionele richtlijnen stellen. Hier lees je wanneer dit mogelijk is:

1. Eerste gebruik door de patiënt
De apotheek kan kosten in rekening brengen als:

Het hulpmiddel voor het eerst aan de patiënt wordt gegeven.
De patiënt nog nooit eerder gebruiksinstructies heeft gekregen voor dit specifieke hulpmiddel.
De patiënt een ander merk of type hulpmiddel krijgt waarvoor nieuwe instructies nodig zijn.

Voorbeeld: Je krijgt voor het eerst een inhalator voor astma en leert hoe hij deze moet gebruiken.

2. Foutief gebruik van het hulpmiddel
Kosten kunnen ook gedeclareerd worden als:

De patiënt het hulpmiddel verkeerd gebruikt.
Er klachten of problemen zijn door verkeerd gebruik, zoals onjuiste dosering of slecht functioneren van het hulpmiddel.
De apotheker merkt tijdens een medicatiebeoordeling dat de patiënt de instructies niet goed volgt.

Voorbeeld: Een patiënt gebruikt een insulinepen verkeerd, wat leidt tot schommelende bloedsuikerwaarden. De apotheker legt opnieuw uit hoe de pen gebruikt moet worden.

3. Documentatie in het patiëntendossier
Voor het declareren moet de apotheek:

De reden voor de instructie duidelijk vastleggen in het patiëntendossier.
Aangeven of het om eerste gebruik of foutief gebruik gaat, met details over de gegeven uitleg en feedback van de patiënt.

4. Vergoeding en voorwaarden
De apotheek moet voldoen aan de voorwaarden van de zorgverzekeraar, die kunnen verschillen. Dit kan betekenen dat vooraf toestemming nodig is of dat de prestatie onderdeel is van een goedgekeurde zorgovereenkomst.

5. Uitzonderingen en speciale situaties
Soms zijn er uitzonderingen, bijvoorbeeld bij complexe zorgvragen of specifieke patiëntengroepen zoals ouderen. Hier moet ook goed worden vastgelegd waarom extra instructies nodig waren.