Crohn en Colitis Ulcerosa

Ziekte van Crohn: Wat is het?

De ziekte van Crohn is een chronische ontsteking van het spijsverteringskanaal. Deze ontsteking kan overal optreden: van je mond tot aan je anus. Meestal zijn de dunne darm, dikke darm en/of endeldarm ontstoken. De ontstekingen kunnen diep in de darmwand doordringen, wat pijn, diarree en vermoeidheid veroorzaakt. Bij een opvlamming van de ziekte kunnen de klachten plotseling verergeren.

Crohn kan op elke leeftijd ontstaan, maar de meeste mensen krijgen de diagnose tussen hun 15e en 30e. De oorzaak van de ziekte is niet helemaal bekend, maar erfelijkheid, je afweersysteem en leefstijlfactoren zoals roken en ongezonde voeding spelen waarschijnlijk een rol.

Colitis Ulcerosa: Wat is het?

Colitis ulcerosa is een andere chronische ontstekingsziekte van de darm, maar in tegenstelling tot Crohn beperkt deze ziekte zich tot de dikke darm en endeldarm. De ontsteking zit alleen in de slijmvlieslaag van de darmwand, wat zorgt voor oppervlakkige zweren. De klachten lijken veel op die van Crohn: diarree, buikpijn en vermoeidheid komen vaak voor.

Colitis ulcerosa wordt meestal ontdekt tussen de 15 en 30 jaar, maar kan ook op latere leeftijd beginnen. Net als bij Crohn is de oorzaak nog niet helemaal duidelijk. Erfelijkheid en een overactief afweersysteem spelen ook hier een rol.

Wat kunnen wij voor je doen?

Hoewel er geen genezing is voor deze ziekten, kun je met de juiste medicijnen wel de ontstekingen verminderen en opvlammingen voorkomen. Er zijn verschillende soorten medicijnen die je kunt gebruiken, zoals:

• Ontstekingsremmers: Deze medicijnen, zoals mesalazine, verminderen de ontsteking in je darmen en worden vaak als eerste ingezet.
• Immunosuppressiva: Deze medicijnen onderdrukken je afweersysteem, zodat het je eigen lichaam niet aanvalt. Voorbeelden hiervan zijn azathioprine en methotrexaat.
• Biologicals: Dit zijn nieuwere medicijnen die specifiek een deel van je afweersysteem blokkeren. Ze worden vaak gegeven als ontstekingsremmers en immunosuppressiva niet voldoende werken.
• Corticosteroïden: Deze krachtige ontstekingsremmers worden gebruikt bij ernstige opvlammingen, maar zijn niet geschikt voor langdurig gebruik vanwege de bijwerkingen.

We adviseren je over het juiste gebruik van deze medicijnen en hoe je ze het beste kunt combineren met je dagelijkse routine. Het is belangrijk om je medicatie precies zoals voorgeschreven in te nemen, zelfs als je je goed voelt, om opvlammingen te voorkomen.

Wat kun je zelf doen?

Naast medicijnen is een gezonde leefstijl ook belangrijk bij de behandeling van Crohn en Colitis Ulcerosa. Stoppen met roken is bijvoorbeeld essentieel, vooral bij Crohn, omdat roken de ziekte kan verergeren. Ook je voeding speelt een rol. Hoewel er geen specifiek dieet is dat de ziekte kan genezen, merken veel mensen dat bepaalde voedingsmiddelen hun klachten verergeren. Probeer te ontdekken welke voeding voor jou werkt en welke je beter kunt vermijden.

Zorg daarnaast goed voor jezelf door voldoende rust te nemen en stress te beperken. Stress kan opvlammingen veroorzaken of verergeren, dus het is belangrijk om ontspanning te vinden in je dagelijkse leven.

Medicijnen bij de ziekte van Crohn

• Bijnierschorshormonen

Bijnierschorshormonen, ofwel corticosteroïden, remmen de ontstekingen. Hierdoor neemt de buikpijn af en zullen minder verdikkingen of fistels ontstaan.

• Bijnierschorshormonen in klysma:

Een klysma komt alleen in aanmerking als de aandoening zich tot het laatste deel van de dikke darm beperkt. Het komt dan alleen in het laatste stuk van de dikke darm terecht en nauwelijks in de rest van het lichaam. Hierdoor heeft u minder kans op bijwerkingen. Voorbeelden zijn beclomethason klysma, betamethason klysma en budesonide klysma.

• Bijnierschorshormonen om in te nemen:

Bijnierschorshormonen die u in moet nemen werken door uw hele lichaam, dus ook in de gehele darm. U heeft hierdoor wel meer kans op bijwerkingen dan bij bijnierschorshormonen in een klysma. Meestal worden bijnierschorshormonen om in te nemen alleen als kuur voorgeschreven als de aandoening tijdelijk verergert. Voorbeelden zijn dexamethason, prednisolon en prednison.

• Bijnierschorshormonen via injectie:

Uw arts kan het bijnierschorhormoon ook inspuiten. Het werkt dan door uw hele lichaam. Voorbeeld van bijnierschorshormonen als injectie is triamcinolonacetonide.

Afweeronderdrukkende medicijnen

Deze medicijnen onderdrukken de ontsteking. Ze worden pas voorgeschreven als de andere medicijnen bij de ziekte van Crohn onvoldoende effect hebben. Het duurt vaak enkele weken tot maanden voordat deze medicijnen gaan werken. Voorbeelden zijn adalimumab, azathioprine, etanercept, infliximab, methotrexaat, mercaptopurine, risankizumab, upadacitinib, ustekinumab en vedolizumab.

Medicijnen bij Colitis Ulcerosa

5-ASA-medicijnen

De 5-ASA-medicijnen werken ontstekingsremmend op de darmwand. Ze worden gebruikt om aanvallen te behandelen en om nieuwe aanvallen te voorkomen. Het hangt af van de precieze plaats van de ontsteking in de darmen welk merk en welke toedieningsvorm de arts voorschrijft. Per product komt de werkzame stof namelijk in een ander deel van de darmen vrij.

Bij proctitis ulcerosa schrijft de arts meestal zetpillen of een klysma voor. Bij colitis ulcerosa, als de ontsteking zich aan het einde van de dikke darm bevindt, is een klysma nodig, omdat een zetpil dan niet ver genoeg in de darm komt. Bij ontstekingen in nog hoger gelegen delen van de darm zijn tabletten of granulaat nodig. Deze hebben een speciaal laagje dat pas oplost in een specifiek deel van de darm. Voorbeelden zijn mesalazine, olsalazine en sulfasalazine.

Bijnierschorshormonen in klysma

Bijnierschorshormonen, ofwel corticosteroïden, remmen de ontstekingen. Hierdoor zullen buikpijn, diarree, bloed bij de ontlasting en koorts afnemen. Een klysma komt alleen in aanmerking als de aandoening zich tot het laatste deel van de dikke darm beperkt. Het komt dan alleen in het laatste stuk van de dikke darm terecht en nauwelijks in de rest van het lichaam. Hierdoor heeft u minder kans op bijwerkingen. Voorbeelden zijn beclomethason klysma, betamethason klysma en budesonide klysma.

Bijnierschorshormonen

Bijnierschorshormonen, ofwel corticosteroïden, om in te nemen, remmen ontstekingen. Hierdoor zullen buikpijn, diarree, bloed bij de ontlasting en koorts minder worden. Bijnierschorshormonen die u in moet nemen werken door het hele lichaam, dus ook in de gehele darm. U heeft hierdoor wel meer kans op bijwerkingen dan bij bijnierschorshormonen in een klysma. Meestal worden bijnierschorshormonen om in te nemen alleen als kuur voorgeschreven als de aandoening tijdelijk erger wordt. Voorbeelden zijn budesonide, dexamethason, prednisolon en prednison. Triamcinolonacetonide wordt via een injectie gegeven. 

Afweeronderdrukkende middelen

Deze middelen onderdrukken de ontsteking. Ze worden pas voorgeschreven als andere middelen bij colitis ulcerosa onvoldoende effect hebben. Het duurt vaak enkele weken tot maanden voordat deze middelen gaan werken. Voorbeelden zijn azathioprine, ciclosporine, filgotinib, infliximab, ozanimod, tofacitinib, upadacitinib, ustekinumab en vedolizumab.