Vitamines

Vitamines en hun functies

Vitamines zijn voedingsstoffen die je lichaam in kleine hoeveelheden nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Er zijn 13 vitamines, waaronder vitamine A, C, D, E, K en de acht verschillende B-vitamines. Deze vitamines zijn onder te verdelen in vetoplosbare vitamines (zoals vitamine A, D, E en K) en wateroplosbare vitamines (zoals de B-vitamines en vitamine C).

Vetoplosbare vitamines worden opgeslagen in het lichaam, vooral in vetweefsel en de lever, terwijl wateroplosbare vitamines niet of nauwelijks worden opgeslagen. Dit betekent dat je regelmatig moet zorgen voor een goede aanvoer van wateroplosbare vitamines via je voeding, terwijl je met vetoplosbare vitamines iets flexibeler bent. Een gevarieerde voeding is de sleutel tot het binnenkrijgen van voldoende vitamines, maar soms kan het lichaam extra ondersteuning nodig hebben.

Vitamines en medicijnen: let op wisselwerkingen

Als je medicijnen gebruikt, is het belangrijk om te weten dat deze invloed kunnen hebben op de opname van vitamines of zelfs je vitaminebalans kunnen verstoren. Er zijn verschillende medicijnen die de opname van vitamines beïnvloeden:

• Maagzuurremmers (zoals omeprazol of pantoprazol) kunnen de opname van vitamine B12 verminderen. Vitamine B12 is belangrijk voor de aanmaak van rode bloedcellen en een goede werking van het zenuwstelsel. Bij langdurig gebruik van maagzuurremmers kan een tekort aan B12 ontstaan, wat op termijn leidt tot vermoeidheid, tintelingen of geheugenproblemen.
• Metformine, een veelgebruikte medicatie bij diabetes, kan eveneens leiden tot een verminderde opname van vitamine B12.
• Cholesterolverlagers zoals cholestyramine kunnen de opname van vetoplosbare vitamines zoals A, D, E en K verminderen. Dit kan vooral op de lange termijn tot problemen leiden, zoals botontkalking door een tekort aan vitamine D of bloedingsproblemen bij een tekort aan vitamine K.
• Antibiotica kunnen de opname van vitamine K verminderen, vooral als ze langdurig worden gebruikt, omdat deze medicijnen de darmflora beïnvloeden. Vitamine K is belangrijk voor de bloedstolling, en een tekort kan leiden tot bloedingsproblemen.

Als je medicijnen gebruikt, is het verstandig om regelmatig met je arts of met ons te overleggen of je extra vitamines nodig hebt. Soms kan een eenvoudig supplement helpen om tekorten te voorkomen of aan te vullen.

Wat te doen bij een gebrek aan vitamines?

Een gebrek aan vitamines kan zich op verschillende manieren uiten, afhankelijk van welke vitamine ontbreekt. Hier zijn enkele veelvoorkomende tekorten en wat je eraan kunt doen:

• Vitamine D-tekort: Dit komt veel voor, vooral in de winter of bij mensen die weinig buiten komen. Vitamine D is belangrijk voor sterke botten en een goed werkend immuunsysteem. Bij een tekort kun je last krijgen van botpijn, spierzwakte of een verhoogd risico op botbreuken. Een vitamine D-supplement, vooral in de donkere maanden, kan hierbij helpen.
• Vitamine B12-tekort: Een tekort aan B12 kan leiden tot bloedarmoede en neurologische problemen zoals tintelingen of evenwichtsproblemen. Vooral veganisten, ouderen en mensen die bepaalde medicijnen gebruiken (zoals maagzuurremmers of metformine) lopen een risico. Bij een ernstig tekort wordt vaak een injectie met vitamine B12 voorgeschreven.
• Foliumzuur-tekort (vitamine B11): Dit kan vooral bij zwangere vrouwen of mensen die medicijnen gebruiken zoals methotrexaat een probleem zijn. Foliumzuur is essentieel voor de aanmaak van rode bloedcellen en het voorkomen van geboorteafwijkingen bij zwangere vrouwen. Suppletie met foliumzuur wordt vaak aanbevolen, vooral in de eerste weken van de zwangerschap.
• Vitamine A-tekort: Dit tekort kan invloed hebben op je zicht en de gezondheid van je huid en afweersysteem. Het komt zelden voor, maar kan optreden bij mensen met ernstige spijsverteringsproblemen of een zeer eenzijdig dieet. Een supplement kan helpen, maar let op: te veel vitamine A kan schadelijk zijn.

Voorkomen van vitaminegebrek

Om vitaminegebrek te voorkomen, is het belangrijk om een gezond en gevarieerd dieet te volgen dat rijk is aan groenten, fruit, volkorenproducten, noten, zaden en dierlijke producten zoals vlees, vis en zuivel. Voor bepaalde groepen mensen, zoals ouderen, veganisten, zwangere vrouwen en mensen met een donkere huidskleur, kan het echter moeilijk zijn om voldoende vitamines uit voeding te halen. In zulke gevallen is het verstandig om in overleg met een arts of apotheker te kiezen voor supplementen.

Daarnaast is het belangrijk om altijd te overleggen met je arts of apotheker voordat je supplementen gaat gebruiken, vooral als je al medicijnen slikt. Te veel vitamines kan namelijk ook schadelijk zijn. Vooral bij vetoplosbare vitamines zoals A en D, die het lichaam niet makkelijk kan uitscheiden, kan een te hoge inname leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.