Diabetes

Verschillende soorten diabetes

Er zijn verschillende soorten diabetes, maar de twee meest voorkomende zijn diabetes type 1 en type 2.

Bij diabetes type 1 maakt je lichaam helemaal geen insuline meer. Dit komt doordat je afweersysteem de cellen die insuline aanmaken, aanvalt. Mensen met diabetes type 1 moeten elke dag insuline spuiten of een insulinepompje dragen. Ook moeten ze regelmatig hun bloedsuiker meten en de hoeveelheid insuline afstemmen op wat ze eten.

Diabetes type 2 komt veel vaker voor, ongeveer 90% van de mensen met diabetes heeft deze vorm. Bij type 2 maakt je lichaam nog wel insuline, maar te weinig of je reageert er niet goed op. Dit heet insulineresistentie. Vaak ontstaat diabetes type 2 bij mensen die te zwaar zijn of weinig bewegen, maar het kan ook genetisch bepaald zijn.

Sommige vormen van diabetes zijn medisch gezien wel familie van elkaar, maar hebben toch een eigen naam. 

• Diabetes type 1 
• Diabetes type 2 
• Zwangerschapsdiabetes 
• MODY-vormen 
• LADA  
• Andere typen, bijvoorbeeld door beschadiging van de alvleesklier. 

Alle soorten diabetes op een rij

Symptomen van diabetes

De symptomen van diabetes type 2 zijn vaak lastig te herkennen, omdat ze ook voorkomen bij andere, minder ernstige klachten. Heb je bijvoorbeeld vaak dorst, moet je veel plassen of voel je je snel moe? Dit kunnen signalen van diabetes zijn. Ook gewichtsverlies zonder duidelijke reden, wazig zien en slecht genezende wondjes kunnen tekenen zijn van diabetes type 2.

Bij diabetes type 1 ontstaan de symptomen vaak sneller en heftiger. Mensen met diabetes type 1 hebben vaak ook dezelfde klachten als bij type 2, maar dan in een korte periode. Ze voelen zich vaak erg ziek en verliezen snel gewicht.

De symptomen van diabetes 1

De symptomen van diabetes 2

Heb jij mogelijk diabetes?

Herken je jezelf in een aantal van de symptomen die hierboven genoemd zijn? Dan is het slim om naar je huisarts te gaan. De huisarts kan met een simpele test, waarbij een druppeltje bloed wordt afgenomen, zien of je diabetes hebt. Wacht niet te lang, want een te hoge bloedsuikerspiegel kan op de lange termijn zorgen voor schade aan je hart, nieren, ogen en voeten.

Je kunt ook alvast je risico op diabetes type 2 testen met de Diabetes Risicotest. Deze test geeft aan of je meer risico loopt en of het verstandig is om je verder te laten onderzoeken.

Wanneer moet je de test niet doen?

• wanneer je jonger bent dan 18 jaar
• je wordt behandeld voor diabetes; dit geldt voor alle soorten diabetes
• je al duidelijke klachten hebt die kunnen wijzen op diabetes. Als dat zo is, ga dan altijd naar je huisarts.

De Diabetesrisicotest is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek van VUmc, Wageningen University & Research, UMC Groningen, RIVM en Maastricht UMC.

Doe de risicotest voor diabetes type 2

Medicijnen bij diabetes

Orale bloedsuikerverlagende middelen

Orale bloedsuikerverlagende middelen zijn tabletten die je gebruikt als je type-2-diabetes hebt (ouderdomsdiabetes). Deze middelen stimuleren je alvleesklier om meer insuline te maken of zorgen ervoor dat je organen gevoeliger worden voor insuline. Hierdoor daalt je bloedsuiker.

Deze middelen zijn niet geschikt voor mensen die helemaal geen insuline meer aanmaken, zoals bij type-1-diabetes. Er zijn verschillende soorten:

• Afgeleiden van sulfonylureum stimuleren je alvleesklier om meer insuline aan te maken. Voorbeelden hiervan zijn glibenclamide, gliclazide, glimepiride en tolbutamide.
• Biguaniden remmen de aanmaak van suiker door je lichaam en maken je cellen gevoeliger voor insuline. Dit is vooral geschikt als je overgewicht hebt. Een voorbeeld is metformine.
• Meglitinide-analogen zorgen er ook voor dat je alvleesklier meer insuline aanmaakt, maar ze werken korter dan de sulfonylureum-afgeleiden. Soms worden ze samen met andere middelen gebruikt, zoals repaglinide.
• Pioglitazon verbetert de opname van suiker vanuit je bloed in de cellen, waardoor je bloedsuiker daalt.
• Acarbose vertraagt de afbraak van koolhydraten in je darmen, waardoor de suiker langzamer in je bloed komt. Dit voorkomt hoge pieken in je bloedsuiker.
• DPP-4-remmers (zoals linagliptine, saxagliptine, sitagliptine en vildagliptine) en incretine-achtige stoffen (zoals dulaglutide, exenatide, lixisenatide, liraglutide en semaglutide) zorgen ervoor dat je na een maaltijd meer insuline hebt en dat je lichaam minder suiker aanmaakt.
• Dapagliflozine, empagliflozine en canagliflozine remmen het SGLT2-eiwit in je nieren, waardoor er meer suiker via je urine wordt afgevoerd en je bloedsuiker daalt.

Insuline

Insuline gebruik je als injectie wanneer je diabetes mellitus hebt. Als je lichaam zelf geen insuline meer aanmaakt, moet je dit tekort aanvullen met insuline. Dit is vooral nodig bij type-1-diabetes, ook wel insulineafhankelijke diabetes.

Soms moet je ook insuline gebruiken bij type-2-diabetes. Insuline kun je indelen in kortwerkend, middellangwerkend, langwerkend of combinaties daarvan. De plek waar je de injectie toedient, bepaalt hoe snel het werkt: in je buik werkt het snel, in je bovenarm normaal, en in je bovenbeen of bil werkt het langzamer.

Glucagon

Soms kan de insuline te goed werken, waardoor je bloedsuiker te laag wordt (hypoglykemie). Glucagon zorgt ervoor dat de suiker die in je lever is opgeslagen, vrijkomt in je bloed en dat er nieuwe suiker wordt aangemaakt uit andere stoffen. Hierdoor stijgt je bloedsuiker weer.

Wat kun je doen tegen diabetes?

Als je diabetes hebt, is het belangrijk om je bloedsuikerspiegel zo goed mogelijk in balans te houden. Dit kan door een gezond dieet, regelmatig bewegen en, als het nodig is, medicijnen of insuline te gebruiken. Het verschilt per persoon welke behandeling het beste werkt. Daarom is het belangrijk dat je regelmatig je bloedsuiker meet en met je zorgverlener bespreekt wat voor jou de beste aanpak is. Hoewel diabetes niet te genezen is, kun je met de juiste behandeling en leefstijl veel problemen voorkomen en een gezond leven leiden.