Insectenbeten
Sommige insecten kunnen bijten of steken. In de zomer loop je het meeste risico op een beet of steek. Dit geldt vooral voor muggen, bijen, wespen, hommels, hoornaars, teken, mieren en steekvliegen. Bij andere insecten kun je het hele jaar door gebeten of gestoken worden, zoals bij bedwantsen of vlooien. De meeste insecten spuiten een giftige stof in je huid. Dit gif veroorzaakt jeuk, pijn, een bult of een rode plek. Meestal merk je dit binnen een paar minuten. Steekvliegen of dazen bijten wel, maar spuiten geen gif in je huid. Hun beet doet alleen pijn.
Preventie en behandeling van insectenbeten
In de zomer is de kans op insectenbeten groter dan anders. We hebben concrete tips om deze beten te voorkomen en behandelen.
Voorkomen
Bescherm jezelf tegen muggenbeten door insectenwerende middelen met DEET te gebruiken en kleding te dragen die je huid bedekt, vooral bij zonsopgang en zonsondergang. Over het algemeen wordt aangeraden om DEET-producten met een concentratie van 20-30% te gebruiken voor een goede balans tussen effectiviteit en veiligheid. Zorg voor horren voor ramen en deuren en vermijd stilstaand water waar muggen broeden.
Tekenbeten kun je voorkomen door op de paden te blijven, lange kleding te dragen en insectenwerende middelen te gebruiken die specifiek teken afweren. DEET is een van de meest effectieve middelen tegen teken. Andere insecten, zoals bijen en wespen, kunnen steken veroorzaken. Vermijd zoete geuren en draag heldere kleding om ze niet aan te trekken.
Kan een insectenbeet kwaad?
Het kan zijn dat je allergisch bent voor een bijen- of wespensteek. In dat geval kun je er ziek van worden.
Milde reacties
Symptomen: Roodheid, zwelling, jeuk op de steekplek.
Behandeling: Was de plek met water en zeep, breng een koud kompres aan, gebruik antihistaminica of een jeukstillende crème.
Matige reacties
Symptomen: grotere zwelling, warmte rond de steekplek.
Behandeling: Zoals bij milde reacties, maar mogelijk ook een oraal antihistaminicum. Raadpleeg een arts als de zwelling aanhoudt of erger wordt.
Ernstige allergische reacties (anafylaxie)
Symptomen: Ademhalingsmoeilijkheden, zwelling van gezicht of mond, duizeligheid, snelle hartslag, misselijkheid of braken.
Behandeling: Epinefrine autoinjector (EpiPen): Direct toedienen als dit is voorgeschreven. Bel onmiddellijk noodhulpdiensten.
EHBO: Leg de persoon neer met de benen omhoog, zorg ervoor dat de luchtweg vrij is, blijf bij de persoon tot hulp arriveert.
In tropische landen kunnen sommige muggen 'muggenziektes’ overbrengen, zoals malaria, knokkelkoorts, zikakoorts en chikungunya.
Behandelen
Een bij
Als je gestoken bent door een bij, moet je de angel uit je huid halen. Probeer de angel eruit te schrapen met je nagel, de rand van een bankpas, de stompe kant van een mes of een pincet. Soms zit er nog een klein gifzakje aan de angel. Zorg ervoor dat je niet in het zakje knijpt, want dan kan er meer gif in je huid komen. Als de angel eruit is, kun je eventueel het gif uit je huid zuigen met een gifzuiger (een soort spuit die zuigt als je hem indrukt). Daarna kun je povidonjodium of alcohol op het wondje doen.
Wesp
Als je gestoken bent door een wesp, haal indien nodig ook de angel eruit. Je kunt eventueel het gif wegzuigen met een gifzuiger. Bij jeuk, pijn en een bult na een steek van een bij, wesp, horzel, steekvlieg of daas, kan een koude, natte doek helpen. Ook koelen met ijs of een coldpack kan ervoor zorgen dat de bult minder dik wordt. Als je veel last hebt, kun je 2 tabletten paracetamol nemen.
Teek
Als je gebeten bent door een teek, moet je de teek zo snel mogelijk uit je huid halen. Bij een tekenbeet kunnen medicijnen tegen bacteriën nodig zijn als de teek waarschijnlijk langer dan 24 uur in je huid heeft gezeten. Overleg hierover met je huisarts. De antibiotica helpen voorkomen dat je de ziekte van Lyme krijgt.
Medicijnen bij insectenbeten
Bij een insectenbeet zijn meestal geen medicijnen nodig. Als je jeuk hebt, kun je eventueel een middeltje tegen jeuk gebruiken, zoals menthol strooipoeder of een crème. Als een steek erg pijnlijk is en koelen niet voldoende helpt, kan paracetamol helpen. Soms kan een steek ervoor zorgen dat bijvoorbeeld je hele hand dik wordt. Dan kunnen medicijnen tegen allergieën helpen, zoals antihistaminica zoals cetirizine, desloratadine, loratadine en cinnarizine. Vraag ons om advies.
Allergie
Als je weet dat je erg allergisch bent voor een steek van een bij of wesp, zorg er dan voor dat je altijd twee adrenalinepennen bij je hebt. Deze zijn alleen op recept verkrijgbaar. Met zo'n pen geef je jezelf een prik zodra je gestoken bent. Als de eerste prik niet genoeg helpt, kun je na vijf of tien minuten een tweede prik met de tweede pen geven. De werking van de eerste prik kan na een half uur minder worden, dus dan kun je een tweede prik geven. Daarna moet je altijd naar het ziekenhuis om te laten controleren hoe het met je gaat en voor verdere behandeling. Als je allergisch bent, kun je 's ochtends uit voorzorg een antihistaminicum tablet innemen.
Wanneer medische hulp inschakelen?
Raadpleeg een arts als:
- De beetplaats erg rood, warm en opgezwollen is.
- Je koorts, ernstige hoofdpijn of duizeligheid krijgt na een beet.
- Er tekenen zijn van een ernstige allergische reactie zoals ademhalingsproblemen.
- Door tijdig medische hulp in te schakelen, kun je complicaties voorkomen en snel herstellen van insectenbeten.