Vrouw krabt op haar hoofd

Jeuk

Advies
Zelfzorg
Jeuk
Gepubliceerd op 22 mei 2024

Jeuk is een veelvoorkomende klacht die ons allemaal wel eens treft. Het kan variëren van licht irritant tot ernstig verstorend in ons dagelijks leven. De oorzaken van jeuk kunnen divers zijn, variërend van allergieën tot huidaandoeningen en bijwerkingen van medicijnen. Een paar tips ...

Vrouw krabt op haar hoofd

Medicijnen die jeuk kunnen veroorzaken

Sommige medicijnen kunnen jeuk als bijwerking hebben. Dit kan variëren van een milde jeuk tot ernstige huidreacties. Enkele voorbeelden van medicijnen die jeuk kunnen veroorzaken zijn antibiotica zoals penicilline, pijnstillers zoals morfine, bloeddrukverlagende medicijnen zoals ACE-remmers, en sommige medicijnen tegen kanker. Als je vermoedt dat bij jou jeuk wordt veroorzaakt door een medicijn dat je gebruikt, raadpleeg dan altijd je arts voordat je stopt met het innemen ervan.

Zelfzorgmaatregelen bij jeuk

Er zijn verschillende zelfzorgmaatregelen die je kunt nemen om jeuk te verlichten. Ten eerste is het belangrijk om niet te krabben, omdat dit de huid kan beschadigen en de jeuk kan verergeren. In plaats daarvan kun je proberen de jeukende plekken te kalmeren door ze voorzichtig te deppen met een koud washandje of door een verzachtende lotion of crème aan te brengen.

Daarnaast kan het helpen om losse, katoenen kleding te dragen om wrijving op de huid te verminderen. Het vermijden van warme baden en douches en het gebruik van milde, ongeparfumeerde zeep kan ook helpen om de huid te kalmeren.

Jeuk bij baby's, kinderen en ouderen

Jeuk kan vooral uitdagend zijn bij baby's, kinderen en ouderen vanwege hun gevoelige huid en mogelijk verminderde vermogen om zelfzorgmaatregelen uit te voeren. Bij baby's en kinderen is het belangrijk om de nagels kort te houden om krabben te voorkomen en om milde, ongeparfumeerde producten te gebruiken om de huid te verzorgen.

Ouderen hebben mogelijk een dunne, fragiele huid die gevoeliger is voor irritatie en jeuk. Het gebruik van vochtinbrengende crèmes en het vermijden van hete baden kan helpen om jeuk te verminderen en de huid gezond te houden.

Behandeling van jeuk

Er zijn diverse behandelingen mogelijk. Hieronder een aantal medicijnen die zonder recept bij de apotheek verkrijgbaar zijn.

Verzachtende en beschermende crème en zalf
De verzachtende en beschermende crèmes en zalven bevatten geen werkzame bestanddelen en houden de huid soepel en voorkomen verdere uitdroging van de huid. Klachten als jeuk, schilfering, kloven en branderige plekken verminderen.

Deze middelen zijn zonder recept verkrijgbaar. Voorbeelden voor een niet al te droge huid zijn: lanettecrème en cetomacrogolcrème. Voorbeelden voor een erg droge huid zijn: vaseline lanettecrème en vaseline cetomacrogolcrème. Ook verkoelende en beschermende zalven, zoals koelzalf, kunnen worden gebruikt.

Indrogende en verkoelende gel
Als de jeuk wordt veroorzaakt door nattend eczeem, kun je juist een indrogende en verkoelende gel gebruiken, die de jeuk verlicht. Een voorbeeld is carbomeerwatergel.

Zinkoxide
Zinkoxide werkt jeukstillend, beschermend en verkoelend. Hierdoor neemt de warmte in de huid en de neiging tot krabben af. Voorbeelden zijn ZOK-zalf, zinkoxidepasta, zinkoxidesmeersel en zinkzalf.

Calamineschudsel
Calamineschudsel bevat zinkoxide en zinkcarbonaat. Zinkcarbonaat werkt net als zinkoxide jeukstillend, beschermend en verkoelend.

Lokaal verdovende middelen
Lokaal verdovende middelen, ofwel lokale anaesthetica, maken de huid gevoelloos en verminderen tijdelijk pijn en jeuk zoals bij muggenbeten, galbulten en waterpokken. Voorbeelden zijn capsaïcine, lidocaïne en pramocaïne.

Menthol
Menthol wordt vanwege zijn verkoelend effect verwerkt in crèmes of een gelvorm. Voorbeeld is levomenthol-gel. 

Anti-allergiemiddelen
Soms wordt jeuk door een allergie veroorzaakt. Anti-allergiemiddelen, ofwel antihistaminica, blokkeren de werking van histamine, een stof die bij een allergische reactie in het lichaam vrijkomt. Voorbeelden zijn cetirizine, cinnarizine, levocetirizine en loratadine,

Indifferente crèmes
Indifferente crèmes zijn crèmes die geen werkzame bestanddelen bevatten en voornamelijk dienen om de huid te hydrateren en te beschermen. Deze crèmes zijn verkrijgbaar bij de apotheek zonder recept en kunnen helpen om jeukende, droge huid te verzachten en te kalmeren. Het regelmatig aanbrengen van een indifferente crème kan de huidbarrière versterken en jeuk verminderen.

Jeuk kan dus een vervelende klacht zijn bij mensen van alle leeftijden. Bij chronische klachten is het belangrijk om de onderliggende oorzaak van de jeuk te achterhalen en indien nodig medische hulp te zoeken. In de tussentijd kunnen zelfzorgmaatregelen en het gebruik van indifferente crèmes je helpen om de jeuk te verlichten en de huid te kalmeren.